هر آنچه باید در مورد شلاق تعزیری بدانید.

شلاق تعزیری جزء آن دسته از محکومیت ­هایی است که در قانون مجازات اسلامی به آن توجه شده است. اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که علیرغم مشخص کردن نوع جرایم تعزیری به تفکیک و به صورت کاملا دقیق، تعداد ضربات شلاق برای آن­ها دقیقا تعیین نشده و به صورت بازه ای از کمترین تا بیشترین مقدار ذکر شده است. تعداد ضربه شلاق تعزیری برای فرد مجرم، بسته به نوع جرم و شدت آن، از سوی قاضی پرونده تعیین و سپس اجرا می­گردد. اما قبل از پرداختن به هر موضوع دیگری در مورد شلاق تعزیری، بهتر است تا ابتدا با جرایم تعزیری و معنای آن آشنا شویم.

جرایم تعزیری کدامند؟

به احتمال زیاد تا کنون عناوین جرایم حدی و تعزیری به گوشتان خورده است، اما اطلاعات چندانی در مورد هر یک از اینها نداشته ­اید. قانون مجازات اسلامی، جرایم را بر پایه قوانین و احکام اسلام تعریف و بر همین اساس، محکومیت مقرر شده طبق شرع را برای هر از آنها معین نموده است. گروهی از جرایم، مانند زنا، شرب خمر و لواط، که به جرایم حدی معروف هستند، به طور مشخص در شرع اسلام مورد اشاره قرار گرفته و نحوه مجازات آنها نیز به طور دقیق تعیین شده است.

اما دسته دیگر از جرایم، یا مجازات معینی در شرع اسلام ندارند و یا اینکه در دسته جرایمی قرار می­گیرند که به پیشرفت جوامع بشری مربوط بوده و به دلیل جرم انگاری اجتماعی، به تازگی در قانون به عنوان جرم در نظر گرفته شده­اند. در چنین مواردی، قانونگذار، با در نظر گرفتن شرع و حکم اسلامی و همچنین شرایط اجتماعی، اقدام به تعریف دقیق جرایم و همچنین میزان و نوع محکومیت و مجازات متناسب با هر کدام از آنها می­­نماید. چنین جرایمی، مانند جرایم رانندگی، که مستلزم پرداخت دیه و اجرای قصاص نباشند را جرایم تعزیری و احکام در نظر گرفته شده به عنوان مجازات آنها را  مجازات تعزیری می ­نامند.

انواع مجازات تعزیری با توجه به نوع جرم صورت گرفته (جرایم دسته 1 تا 8 قانون تعزیری) و نظر قانونگذار، عبارتند از: جریمه نقدی، شلاق تعزیری، مصادره اموال، حبس تعزیری، ممنوعیت به اشتغال و غیره.

در این مقاله قصد داریم تا به طور ویژه به مجازات شلاق تعزیری و نکات و موارد مربوط به آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

شلاق تعزیری چیست؟

شلاق تعزیری، همان گونه که در بخش قبل اشاره شد، یکی از انواع مجازات تعزیری است که با نظر قانونگذار برای برخی از جرایم تعزیری در نظر گرفته شده است. نوع و شدت محکومیت­های مربوط به مجازات تعزیری برای هر یک از جرایم تعزیری 8 گانه، مشخص و با یکدیگر متفاوت است. البته لازم به ذکر است که مجازات شلاق شامل تمام جرایم نشده و تنها برای جرایم درجه 6 تا 8 با تعداد مشخص برای هر یک، در حکم صادره از سوی مرجع قضایی تعیین می­گردد.

در اجرای حکم شلاق تعزیری، از یک طناب چرمی متشکل از چند نوار چرمی به هم تابیده شده و به طول  مشخص شده در قانون، برای اجرای حکم استفاده شده و ضرباتی به بدن مجرم وارد می­شود. شدت ضربات و شرایط محل اجرای حکم شلاق مربوط به هر یک از جرایم، چه در شلاق حدی و چه در شلاق تعزیری، توسط قانونگذار مشخص شده و حکم عینا طبق قانون اجرا می گردد.

نکته قابل ذکر در مورد شلاق تعزیری این است که با توجه به نظر مرجع قانونی ذیصلاح و با در نظر گرفتن نوع جرم و گاه حتی با توجه به شرایط جسمانی فرد مجرم، این حکم قابل خریداری، تعویق زمان اجر و حتی قابل تبدیل به سایر احکام تعزیری می­باشد.

در مورد حکم شلاق تعیین شده برای جرایم تعزیری درجه 6 تا 8 قانون مجازات اسلامی، تعداد ضربات به این صورت مشخص شده است:

جرایم درجه 6- از 31 تا 74 ضربه (تا 99 ضربه در جرایم منافی عفت)

جرایم درجه 7- از 11 تا 30 ضربه

جرایم درجه 8- تا 10 ضربه

همانطور که پیشتر اشاره شد، تعداد دقیق ضربات مربوط به جرم مورد رسیدگی، بسته به نظر قاضی، در بازه تعیین شده برای هر درجه، در حکم اصلی ثبت و اجرا خواهد شد.

نحوه اجرای حکم شلاق تعزیری:

شلاق تعزیری، با شدت کمتری نسبت به شلاق حدی اجرا می­ شود و نسبت به آن درد کمتری نیز دارد چرا که جرایم تعزیری، در مقایسه با جرایم حدی خفیف تر هستند. اما در میان جرایم تعزیری نیز با توجه به درجه جرم، شدت ضربات متفاوت خواهد بود.

نحوه زدن شلاق تعزیری در آیین نامه اجرای احکام مصوب سال 1398، به صورت کامل توسط شخص قانونگذار مشخص گشته و ماموران اجرای احکام، ماموران مرد و زن، در این مورد به طور کاملا جدی آموزش می بینند. با توجه به اینکه اصل اجرای قانون مبتنی بر رعایت عدالت اسلامی است، بنابراین شرایط ویژه ای برای اجرای حکم شلاق، هم برای مجرمین مونث و هم برای مجرمین مذکر، به طور جداگانه و به تفصیل در قانون تعریف شده است.

·        شلاق (بند چرمی تابیده شده) باید بدون گره بوده و کاملا یکدست و صاف باشد.

·        ضخامت این شلاق چرمی نباید از 1.5 سانتی متر تجاوز کند.

·        در هنگام وارد کردن ضربات شلاق تعزیری، مامور اجرای احکام باید مراقب باشد که ضربات به هیچ عنوان به قسمت های جلویی بدن، سر، گردن، صورت و عورت مجرم برخورد نکند.

·        استفاده از هرگونه دارو به عنوان داروی بی حسی و یا داروهای موضعی ضد درد برای کاهش درد مجرم ممنوع است.

·        در صورتی که مجرم در حین اجرای حکم، دچار مشکل جسمانی و یا بیهوشی گردد، ادامه اجرای حکم به زمان بهبودی وی موکول خواهد شد.

·        چنانچه فردی که تعداد ضربات شلاق را می شمارد، در تعداد شمارش شده شک کرد، طبق دستور قانون شرع و رعایت عدالت، مبنا را بر تعداد بیشتر گذاشته و اجرای حکم ادامه می یابد.

·        مجرم در هنگام اجرای حکم باید به روی شکم خوابیده و ضربات شلاق به قسمت پشت و محدوده های مجاز و تعیین شده در قانون، وارد گردد.

·        ضربات باید به صورت یکنواخت و با شدت یکسان وارد شوند.

·        در هنگام اجرای حکم شلاق تعزیری، حضور قاضی اجرای احکام کیفری در محل اجرای حکم ضروری بوده و نماینده وی مسئول شمارش تعداد ضربات می باشد.

·        اجرای حکم شلاق، در مکانی با دمای معتدل و تنها با حضور مامور اجرای احکام، قاضی اجرای احکام و نماینده وی صورت می گیرد.

·        در هنگام اجرای حکم شلاق، مجرم باید طبق نظر قاضی حاضر در محل، لباس عرف به تن داشته باشد.

·        اجرای مجازات شلاق تعزیری برای مجرمین زن، توسط مامور زن و بدون حضور هیچ فرد مذکری در محل انجام می شود مگر اینکه رای دادگاه مبنی بر اجرای حکم در ملا عام باشد که در این صورت نیز با پوشش عرف و با بدنی کاملا پوشیده، حکم اجرا خواهد شد.

خرید حکم شلاق تعزیری:

 چنانچه بخواهیم حکم شلاق تعزیری را از نظر قانونی و حقوقی مورد بررسی قرار دهیم، باید به این نکته اشاره نماییم که طبق قانون، خرید حکم صادره امکان پذیر نبوده و این کار در اصطلاح حقوقی، تبدیل مجازات تعزیری به مجازات نقدی نام دارد.

این کار تنها در خصوص شلاق تعزیری امکان پذیر بوده و جرایم حدی قابلیت  تبدیل به جزای نقدی را ندارند. اما برای تبدیل شلاق تعزیری به جزای نقدی نیز باید شرایطی فراهم بوده و این کار دقیقا مطابق با قانون انجام شود.

چنانچه هر یک از شرایطی نظیر، گذشت شاکی، اعلام پشیمانی شدید متهم بابت جرم صورت گرفته، همکاری متهم با مراجع قضایی، وجود مشکلات و بیماری های جسمی مورد تایید پزشکی قانونی، حسن سابقه متهم، کهولت سن متهم و ... اثبات شوند، امکان تبدیل مجازات شلاق تعزیری به جزای نقدی وجود دارد.

همچنین اگر متهم، با توجه به تشخیص پزشکی قانونی، مبتلا به بیماری لاعلاج و سخت بوده و امیدی به بهبودی وی نباشد، این تبدیل مجازات، بنا به صلاحدید مرجع قانونی، امکان پذیر خواهد بود.

تعلیق مجازات شلاق تعزیری:

یکی دیگر از مواردی که در مورد مجازات شلاق تعزیری در قانون در نظر گرفته شده است، تعلیق حکم و یا تاخیر در اجرای آن است که شرایط اجرای آنها نیز توسط قانونگذار مشخص گردیده است. طبق مفاد قانون مجازات، قانونگذار شرایطی خاص برای تعلیق حکم شلاق تعزیری، از یک تا  5 سال، تعیین نموده است که در آن این حکم یا به صورت کامل و یا به صورت بخشی از مجازات، به زمان دیگری موکول می شود.

گاهی برای جرایم درجه 6 تا 8، که مشمول تعداد مشخصی از ضربات شلاق می شوند، طبق نظر قاضی اجرای احکام و حتی گاه به درخواست متهم و با صلاحدید قاضی اجرای احکام، پس از اجرای یک سوم ضربات، اجرای مابقی ضربه های شلاق، به زمان دیگری موکول شده و با تاخیر زمانی حکم اجرا خواهد شد.

در برخی موارد، چنانچه متهم ادعای بیماری داشته و بیان نماید که تحمل اجرای حکم شلاق تعزیری را ندارد، قاضی پرونده، وی را به پزشکی قانونی ارجاع داده و پس از بررسی های لازم طبق نظر رسمی پزشکی قانونی می تواند ادعای متهم را رد نموده و یا حکم شلاق تعزیری را تعلیق یا تبدیل به مجازات نقدی نماید.

تمام این موارد، در درجه اول با نظر قطعی قاضی اجرای احکام و با توجه به شرایط پرونده و نوع جرم صورت گرفته، بر اساس مندرجات قانونی به تایید دادگاه مربوطه رسیده و به صورت حکم قطعی ثبت و ابلاغ می گردد.