امکان رجوع از هبه بعد از فوت گیرنده (متهب)

 _{^{آیا می شود بعد از فوت هبه کننده رجوع نموده و عقد را منحل نماید ؟}}

• هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به شخص دیگری تملیک می کند ؛ از این تعریف قانون مدنی مشخص می شود که هبه از عقود تملیکی است و واهب به عنوان طرف ایجاب تملیک کننده و متهب به عنوان طرف گیرنده عین موهوبه طرفین عقد هبه را تشکیل خواهند داد.
• یکی از شروط اساسی صحت عقد هبه قبض شخص متهب می باشد؛ طبق ماده ۷۹۸ قانون مدنی و نظر مشهور فقها قبض شرط صحت عقد هبه می باشد.
• قبض نیز شرایط خاصی را در بر نمیگیرد همینکه امکان تصرف شخص متهب فراهم شود یا عرفاً به نحوی باشد که بتوان آن را قبض نامید، صحت قبض در عقد هبه محرز خواهد شد. (ماده ۷۹۵ قانون مدنی)
• پس در صورتیکه هر یک از طرفین عقد ، بعد از عقد و قبل از قبض فوت کنند عقد هبه باطل می گردد زیرا عقد هبه قبل از قبض جایز است و هبه با فوت واهب یا متهب از بین خواهد رفت. ( ماده ۸۰۲ قانون مدنی)
• مهمترین مسئله در سوال امکان رجوع یا فسخ عقد هبه است؛ ماده ۸۰۳ قانون مدنی که اصل را بر رجوع به عین موهوبه توسط واهب قرار داده است مگر در موارد خاصه که در ماده احصا شده است. بند اول ماده اشاره به موردی دارد که متهب یعنی شخص گیرنده عین موهوبه پدر مادر یا اولاد باشد. در اینصورت رجوع به عین موهوبه یا فسخ عقد ممکن نیست .

_{^{پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص امکان رجوع از هبه بعد از فوت متهب}}

♦  ابتدا باید دقت کرد که همسر شما آن منزل را قبض کرده است یا خیر ؛ در صورتیکه قبض نکرده است عقد هبه صحتی ندارد.

♦  درثانی اصولا عقد هبه قابل رجوع است و واهب یعنی شما می توانید به عین موهوبه رجوع کنید. مواردی هم که در ماده۸۰۳ احصا شده است شامل همسر نمی شود و قانون گذار از همسر قانونی نامی نبرده است پس شما می توانید به عین موهوبه رجوع کنید.اولین اثر رجوع در عقد هبه در صورتیکه شرایط آن موجود باشد برگشت مال موهوبه در وضعیت موجود به واهب است

♦  در مورد فوت همسر و تاثیر آن بر عقد هبه و قبض عین موهوبه نیز باید گفت که هرگاه واهب یا متهب بعد از عقد و قبل از قبض فوت کند عقد هبه باطل است هرچند واهب اذن در قبض متهب داده باشد زیرا عقد هبه قبل از قبض جایز است و هبه با فوت واهب از بین می رود. همچنین ورثه قائم مقام مورث خود در قبض نمی گردند.

♦  در مواردی که هبه قابل رجوع است در صورتی که هبه با تمام رایط و به طور کامل واقع شده باشد در صورت فوت هر یک از طرفین حق رجوع ساقط است.ماده 805 قانون مدنی در این مورد می گوید "بعد از فوت واهب یا متهب رجوع ممکن نیست".

_{^{مستندات قانونی - رجوع از هبه}}

ماده 795 قانون مدنی

هبه عقدی است که به موجب آن یک نفرمالی را مجاناً به کس دیگری تملیک می کند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب ،مالی را که مورد هبه است عین موهوبه می گویند.

ماده 796 قانون مدنی

واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.

ماده 797 قانون مدنی
واهب باید مالک مالی باشد که هبه می کند.

ماده 798 قانون مدنی

هبه واقع نمی شود مگر با قبول و قبض متهب اعم ازاینکه مباشر قبض خود متهب باشد یا وکیل او و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.

ماده 802 قانون مدنی

اگر قبل از قبض واهب یا متهب فوت کند هبه باطل می شود.

ماده 803 قانون مدنی

بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقاع عین موهوبه ازهبه رجوع مگر در موارد ذیل :

1) در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.

2) در صورتی که هبه معوض بوده وعوض هم داده شده باشد.

3) در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه متهب به واسطه فلس محجور شود خواه اختیاراً مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود.

4) در صورتی که درعین موهوبه تغییری حاصل شود.