مالک یک ملک یا مال که اموال وی تحت تصرف فرد دیگری قرار گرفته است و با اعلام عدم رضایت مالک، متصرف از تصرف غیر قانونی (وضع ید) خود دست بر نمی دارد، می تواند با مراجعه به دادگاه و با طرح دعوای خلع ید صدور حکم مبنی بر پایان تصرفات غاصبانه متصرف غیر قانونی را بخواهد. قانونگذار قانون مدنی از واژه خلع ید استفاده نکرده است و مفهموم خلع ید زاییده رویه قضایی است. مستند قانونی خلع ید ماده 308 به بعد قانون مدنی و مقررات غصب است. لازم و ضروری است که مالک برای اثبات غاصبانه بودن تصرفات متصرف مراتب عدم رضایت خود بر ادامه تصرف را به موجب اظهارنامه به مخاطب اعلام نمودده و اظهارنامه مذکور را ضمیمه دادخواست خلع ید خود نیز بنماید. البته در بسیاری از موارد با وصول اظهارنامه به مخاطب، مالک به مقصود خود می رسد.
اظهارنامه خلع ید و مطالبه اجرت المثل
اظهار کننده : سمانه ... نام پد ر: رحیم به نشانی : تهران.بلوار کشاورز .......... .
مخاطب : رامین ..... نام پدر : محمد به نشانی : تهران.خیابان باغ فیض ......... .
وکیل : ..........
موضوع اظهارنامه : اظهار رسمی مبنی بر خلع ید و مطالبه اجرت المثل
منضمات : وکالت نامه به شماره ... مورخ 1392/09/26 میزان تمبر مالیاتی به مبلغ 15000 ریال باطل شد.
متن اظهارنامه خلع ید و مطالبه اجرت المثل
آقای رامین ......
با سلام وکالتاً به استحضار می رساند با توجه به وقوع طلاق فی ما بین شما و خانم سمانه .... و عدم وجود رابطه زوجیت ما بین شما و موکل سکونت شما در منزل موکل وجهی ندارد و ایشان بارها عدم تمایل خود را نسبت به تصرف شما در منزلش اعلام داشته اند ولی متاسفانه شما توجهی ننموده اید و همچنان بدون رضایت موکل که مالک آپارتمان به نشانی خیابان آزادی .......... می باشد به تصرف خود در آن ملک ادامه داده اید لذا به موجب این اظهارنامه قانوناً به شما اعلام می شود ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه ملک را تخلیه نموده و تحویل موکل نمایید، در غیر این صورت حسب مقررات خلع ید و رفع تصرف عدوانی علیه شما اقدام خواهد شد و نیز اجرت المثل ایام تصرف پس از طلاق از شما اخذ خواهد شد.
