در چه مواردی ثبت ازدواج موقت الزامی است ؟
- برابر ماده ۱۰۶۲ قانون مدنی، نکاح به هر لفظ که صریحا دلالت بر قصد ازدواج کند واقع می شود و وقوع آن منوط به هیچ تشریفات دیگری نخواهد بود.
- بنابراین ممکن است نکاح بدون هیچ سند رسمی واقع شود اما به دلیل اینکه در صورت اختلاف در اثبات نکاح به آسانی اثبات آن ممکن نخواهد بود ،قانونگذار ثبت ازدواج در دفترخانه رسمی را الزامی دانسته است و در صورت عدم ثبت آن مجازات کیفری در نظر گرفته است. (ماده۶۴۵ قانون مجازات اسلامی)
- اما این ضمانت اجرای کیفری مختص ازدواج دائم است و برای نکاح موقت قانونگذار سکوت کرده بود که قرینه ای بر عدم لزوم ثبت نکاح موقت بود که از این نظر قابل ایراد بود.
پاسخ به سوال مخاطب در خصوص موارد الزام ثبت ازدواج موقت
♦ قانون جدید حمایت از خانواده در مقررات خود برای عدم ثبت نکاح دائم و در شرایطی نکاح موقت نیز ضمانت اجراهای کیفری در نظر گرفته است ماده ۴۹ قانون حمایت از خانواده بدان تصریح دارد.
♦ همچنین ماده۲۱ قانون حمایت از خانواده در سه مورد ثبت نکاح موقت را لازم دانسته و برای عدم ثبت آن مقررات کیفری در ماده ۴۹ همین قانون در نظر گرفته است.
♦ موارد لزوم ثبت نکاح موقت عبارت است از : باردار شدن زوجه – شروط ضمن عقد – توافق طرفینغیر از موارد فوق دیگر لزومی به ثبت نکاح موقت وجود ندارد و مقرراات کیفری و مدنی برای آن در نظر گرفته تشده است که البته صواب این بود که به طور مطلق ثبت نکاح موقت را لازم میدانست که از بروز هر گونه اختلاف جلوگیری شود.
مستندات قانونی - موارد الزام ثبت ازدواج موقت
ماده 1062 قانون مدنی
نکاح واقع می شود به ایجاب و قبول با الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید.
ماده ۶۴۵ قانون مجازات اسلامی
به منظور حفظ کیان خانواده، ثبت واقعهٔ ازدواج دائم، طلاق و رجوع طبق مقررات الزامی است، چنان چه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید به مجازات حبس تعزیری تا یک سال محکوم میگردد.
ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱
چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم میشود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.
ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱
نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار میدهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:
۱- باردارشدن زوجه
۲- توافق طرفین
۳- شرط ضمن عقد
تبصره - ثبت وقایع موضوع این ماده و ماده (۲۰) این قانون در دفاتر اسناد رسمی ازدواج یا ازدواج و طلاق مطابق آییننامهای است که ظرف یک سال با پیشنهاد وزیر دادگستری به تصویب رئیس قوه قضائیه میرسد و تا تصویب آییننامه مذکور، نظامنامه های موضوع ماده (۱) اصلاحی قانون راجع به ازدواج مصوب ۱۳۱۶/۰۲/۲۹ کماکان به قوت خود باقی است.