- جعل در معناى لغوى به معنی ساختن، قرار دادن، مبدل ساختن و ديگرگون كردن آمده است. جرم جعل در اصطلاح عبارت از قلب متقلبانه حقيقت در سند، نوشته يا چيز ديگر است به قصد اضرار به غير، به روش های پيشبينی شده در قانون.
- تعریف دیگر جعل عبارت از ساختن نوشته يا سند يا ساختن مهر يا امضای اشخاص رسمی يا غيررسمی، بدون اجازە صاحب آن و نظاير اين ها، به قصد تقلب است.
- عنصر اصلی تعریف جعل "قلب متقلبانه حقيقت" است؛ يعنی هر قلب حقيقتی جعل محسوب نميشود بلكه قلب به قصد تقلب مشمول اين عنوان است.
- در جعل سند، بايد توجه داشت كه قلب حقيقت وقتی جعل ميشود كه مربوط به حكم سند يا مربوط به اموری باشد كه سند يا نوشته، برای اثبات يا نفی آن تنظيم شده است.
- با استناد به قانون، در تبيين مصاديق جرم جعل میتوان گفت كه عبارت اند از: ساختن يا تغيير آگاهانه نوشته يا سند، ساختن مهر يا امضاى اشخاص رسمى يا غيررسمى، خراشيدن، تراشيدن، قلم بردن، الحاق، محو، اثبات، سياه كردن يا دستبردن در تاريخ سند يا الصاق نوشته اى به نوشته ديگر، يا به كار بردن مهر ديگرى بدون اجازە صاحبش، به قصد جا زدن آن به عنوان اصل براى استفاده خود يا ديگرى، به ضرر غير و به قصد تقلب.
- در قوانين كيفری ايران، جعل سند در دو شكل اساسى به صورت جعل مادى و جعل معنوى تعريف شده است.
جعل مادى، به تغيير ظاهرى سند با استفاده از روش هاى فيزيكى مانند برش يا تراش آن گفته مىشود.
جعل معنوى، به تغيير مفاد سند اطلاق میگردد.
- جعل مادی زمانی تحقق پيدا ميكند كه در مدرک يا سند به صورت فيزيكی جعل صورت گيرد. به بيان ديگر، جعل مادی عبارت از تحريف حقيقت با عملي مادی است كه اثر خارجی مادی تغيير در نـوشـتـه يـا سند و مدرک باقی، مـحسوس و مشهود است.
- تشخيص جعل مادی از طريق ارجاع امر به كارشناس صورت ميگيرد.
- لازمه جعل مادی، انجام عمل مادی است. به عبارت ديگر، سند ابتدا به صورت واقعی در عالم خارج وجود پيدا ميكند، آنگاه بزهكار با عمل خود، محتوا و مضمون يا امضای آن را تغيير ميدهد و نتيجه عمل وی در سند باقی ميماند.
- اما جعل معنوی، عبارت است از قلب حقيقت در مفاد، شرايط و مضمون سند بدون اينكه در ظاهر نوشته يا سند، تغيير يا تحريف مادی به عمل آمده باشد.
- در جعل معنوی، قلب حقيقت در ذهن صورت ميگيرد و بعد در نوشته يا سند منعكس ميشود؛ برخلاف جعل مادی - كه آثار خارجی و ملموسی برجای ميگذارد - احراز و تشخيص جعل معنوی بسيار مشكل است.
- برای تحققق جرم جعل باید ارتکاب موارد فوق از روی عمد و با آگاهی و با قصد تقلب و ضرر زدن به بزهدیده باشد.
♦ در پاسخ به پرسش شما در خصوص نحوه مقابله و برخورد با جعل امضا مادر توسط دایی ها باید گفت امضای سند توسط جاعل عالمانه و عامدانه و به قصد تقلب موجب تحقق جرم جعل می گردد و شما می توانید علیه جاعل شکایت جعل طرح نمایید.
♦ علاوه بر این، شخصی که با اطلاع از جعلی بودن ماهیت سند اقدام به استفاده و فریب دیگران در پیشبرد اهداف خود می کند نیز قابل مجازات به جرم استفاده از سند مجعول می باشد. تحقق جرم استفاده از سند مجعول مطلق است بدین معنا که منوط و مقید به امری نمی باشد و به صرف ارائه و استفاده از آن جرم واقع می گردد هر چند موجب فریب شخص نگردد.
♦ همچنین در صورتی هم که شخص با استفاده از سند مجعول به نحو متقلبانه مالی را اخذ نماید علاوه بر جرم جعل و استفاده از سند مجعول، مرتکب کلاهبرداری هم می شود.پس از اثبات جعل، شما می توانید نسبت به دریافت سهم الارث مادرتان اقدام نمایید.
مستندات قانونی - جرم جعل امضا
ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی
جعل و تزویر عبارتند از: ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن‌یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب.
ماده ۵۳۵ قانون مجازات اسلامی
هر کس اوراق مجعول مذکور در مواد (۵۳۲)، (۵۳۳) و (۵۳۴) را با علم به جعل و تزویر مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت‌وارده به حبس از شش ماه تا سه سال یا به سه تا هیجده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
